«Αυτές τις μέρες, η κυβέρνηση έχει αλλεπάλληλες συναντήσεις με τους επικεφαλείς των θεσμών με θέμα την προώθηση του εξωδικαστικού συμβιβασμού στο ζήτημα της ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων χρεών. Οι πληροφορίες που έρχονται είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση και οι θεσμοί βρίσκονται κοντά σε συμφωνία ως προς τον μηχανισμό που θα δημιουργηθεί για να επιλυθεί το ζήτημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών με τέτοιον τρόπο ώστε οι βιώσιμες επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν το πρόβλημά τους χωρίς ταυτόχρονα να δημιουργηθούν προβλήματα στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια, αλλά και να διασφαλιστεί το Δημόσιο για την είσπραξη των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών που χρωστούν οι επιχειρήσεις.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αναδιάρθρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των επιχειρήσεων είναι μια δύσκολη, αλλά απαραίτητη διαδικασία, προκειμένου να απελευθερωθούν κεφάλαια και να χορηγηθούν νέα δάνεια για τη χρηματοδότηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Όσο η εκκρεμότητα συνεχίζεται, η αγορά στερεύει από ρευστότητα και αυξάνεται ο αριθμός των επιχειρήσεων που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Για την επιτυχία του σημαντικού αυτού εγχειρήματος, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη μια σειρά από παράγοντες και να διασφαλιστούν ορισμένες βασικές προϋποθέσεις. Μια από αυτές είναι η δημιουργία αποτελεσματικών πλαισίων συντονισμού, σε δύο τουλάχιστον επίπεδα.
Πρώτον μεταξύ των τραπεζών, με σκοπό να σχεδιαστούν κοινές δράσεις σε σημαντικούς για την οικονομία κλάδους. Δεύτερον, μεταξύ των τραπεζών και όλων των υπόλοιπων εμπλεκόμενων μερών, όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, τα αρμόδια Υπουργεία και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), ώστε να περιοριστούν οι γραφειοκρατικές εμπλοκές, οι αλληλοκαλύψεις και οι καθυστερήσεις σε επίπεδο τεχνικής υλοποίησης.
Είναι επίσης σημαντικό να διαμορφωθούν ειδικές πρόνοιες διαχείρισης δανείων, ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων, που απασχολούν έως 9 άτομα και παρέχουν περίπου το 60% της απασχόλησης στην Ελλάδα.
Το χαρτοφυλάκιο των επιχειρήσεων αυτών, που αφορά δάνεια περίπου 20 δις ευρώ, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ευνοϊκούς όρους, δεδομένης της σημασίας τους για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και τη συγκράτηση της ανεργίας. Αντίστοιχα, για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, χρειάζεται έμφαση στη στήριξη βιώσιμων σχημάτων τα οποία περιήλθαν σε αδυναμία εξυπηρέτησης του δανεισμού τους λόγω της κρίσης. Είναι επίσης απαραίτητο να διαμορφωθούν όροι οι οποίοι θα διασφαλίζουν ένα δίκαιο περιβάλλον ανταγωνισμού στην αγορά. Στην κατεύθυνση αυτή, μπορεί να συμβάλει η αντιμετώπιση των περιπτώσεων ανά κλάδο και η προστασία αυτών που αποδεδειγμένα έχουν πληγεί από την κρίση, η αναγνώριση της συνέπειας των επιχειρήσεων πριν και κατά το ξεκίνημα της κρίσης, καθώς και η θέσπιση κινήτρων επιβράβευσης των δανειστών που εξακολουθούν να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους.
Εξίσου θετικά μπορεί να λειτουργήσει και η θεσμοθέτηση υποχρεωτικής χαμηλού κόστους εξωδικαστικής διαδικασίας αντιμετώπισης των διαφορών μεταξύ τράπεζας και επιχείρησης, πριν από οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία.
Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να αξιοποιηθούν οι σχετικές δομές που έχουν αναπτυχθεί από επιμελητήρια, π.χ. Κέντρο Διαμεσολάβησης ΕΒΕΑ. Καθώς στο επίκεντρο του νέου νομοθετήματος υπάρχει πρόνοια για την ανάθεση σε διαπιστευμένους διαμεσολαβητές της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, κρίνεται σκόπιμο να αξιοποιηθεί ο Επιμελητηριακός θεσμός, τα Επιμελητήρια, τα οποία διαθέτουν άμεση γνώση της αγοράς κι έχουν εμπειρία σε οικονομοτεχνικά θέματα.
Τα Επιμελητήρια έχουν τη στελέχωση, τη δομή και το πλαίσιο να προβούν σε ανάθεση και εποπτεία, εντός κανόνων, της διαδικασίας της διαμεσολάβησης. Επίσης έχουν τη δυνατότητα, με ευελιξία, να αντιμετωπίσουν άμεσα τα πλείστα πρακτικά προβλήματα τα οποία ενδέχεται να ανακύψουν κατά την εφαρμογή του νόμου. Άλλος φορέας, με αντίστοιχη υποδομή για να αναλάβει τη διαχείριση και να εποπτεύει τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν υφίσταται και όποια υπηρεσία ή επιτροπή και αν συσταθεί προς το σκοπό αυτό, σίγουρα δε θα έχει τη δυνατότητα της άμεσης και αποκεντρωμένης αντιμετώπισης όλων των πρακτικών ζητημάτων που θα ανακύψουν.
Εκτός αυτού, τα Επιμελητήρια μπορούν να συμβάλουν αναλαμβάνοντας και ρόλο ανεξάρτητων συμβούλων για τις επιχειρήσεις, πέραν του ρόλου του διαμεσολαβητή,κατά τη διάρκεια αξιολόγησης των επιχειρήσεων των οποίων τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα μεταβιβαστούν σε νέα σχήματα. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η προώθηση ενός νέου πτωχευτικού κώδικα, ο οποίος επιτέλους θα πρέπει να λειτουργήσει ως εργαλείο ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις. Το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε πρόσφατα από την κυβέρνηση εμπεριέχει αλλαγές προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς αίρει μια σειρά από γραφειοκρατικές διαδικασίες και παρέχει δεύτερη ευκαιρία στους επιχειρηματίες να επαναδραστηριοποιηθούν.
Εν κατακλείδι, η αναμόρφωση του νομικού πλαισίου για την εκκαθάριση των μη βιώσιμων επιχειρήσεων, χωρίς να στιγματίζεται ο έντιμος επιχειρηματίας, αποτελεί βασική προϋπόθεση ενός φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα. Με τις σκέψεις αυτές εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας, αφήνοντας για το τέλος την επισήμανση ότι στο πλαίσιο της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο κίνδυνος μεταφοράς του ελέγχου μεγάλου μέρους της ελληνικής οικονομίας σε επενδυτικά σχήματα εκτός Ελλάδας».
